Αὐτό τό ἀειθαλές καί πολύκαρπο δέντρο, ἀδελφοί μου, εἶχε βαθιές καί γερές ρίζες. Ἀντιστεκόταν σέ ἀνέμους καί θύελλες. Πολύ γρήγορα μᾶς τόν πῆρε ὁ Θεός, ἀλλά τό ἒργο του καί μεγάλο εἶναι καί θά μένει στούς αἰῶνες. Μόλις σαράντα ἐννέα ἐτῶν ἐγκατέλειψε τόν μάταιο κόσμο μας, ὃμως ἡ παρουσία του εἶναι αἰσθητή ὂχι μόνο μέ τό ἒργο του ἀλλά καί μέ τήν ζωντανή καί φωτεινή ψυχή του.
Ὁ πατέρας τοῦ Μεγάλου Ἁγίου μας και αὐτός Βασίλειος ὀνομάζονταν. Ἐμποτισμένος μέ τά Χριστιανικά νάματα τῆς μητέρας του, Μακρίνας, τά μετέδωσε καί στόν Μ. Βασίλειο ὃπως καί σέ ὃλα του τά παιδιά.
Ἂς δοῦμε ὃμως ποιός ἐπότισε καί τήν Ἁγία αὐτή γυναῖκα μέ τήν ἀληθινή καί ζωντανή πίστη μας. Δάσκαλός της ἧταν ὁ σοφός καί Ἃγιος Ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας, ὁ θαυματουργός Γρηγόριος. Ὁ ἲδιος ὁ Μ. Βασίλειος, ἐκφράζεται μέ θαυμασμό τόσο γιά τόν Ἐπίσκοπο ὃσο καί γιά τήν γιαγιά του.
Ἂς δοῦμε, ἀδελφοί μου, καί ποιά ἦταν ἡ μητέρα τοῦ Ἁγίου μας. Καί μόνο τό ὂνομά της τό φανερώνει: Ἐμμέλεια. Ἦταν ὂνομα καί πρᾶμα. Ἦταν γεμάτη ἀπό χάρη καί ἁρμονία. Τήν μεγάλη της ἀγάπη πρός τόν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν καί τήν θερμή της πίστη, τήν μετέδωσε στόν υἱό της καί σέ ὅλα της τά παιδιά.
Ὁ θεῖος Γρηγόριος, στόν ἐπιτάφιο λόγο του, ἀνεφέρθη καί στούς γονεῖς του μέ τά λόγια: «Ποιός δέν γνωρίζει τόν Βασίλειο, τόν ὀνομαστό ἂνδρα.... πού ἀπεδείχθη ἀνώτερος στήν ἀρετή ἀπό κάθε ἂλλον καί πού μόνο ἡ ἀρετή τοῦ τέκνου του τόν ἐμποδίζει νά ἒχει το πρωτεῖο τῆς ἀρετῆς. Ποιός ἀγνοεῖ τήν Ἐμμέλειαν, ἡ ὁποία ἒγινε ἁρμονία καί χάρη καί ἡ ἀρετή της μεταξύ τῶν γυναικῶν ἀπεδείχθη τόσον σπουδαία, ὃσον ἐκείνου μεταξύ τῶν ἀνδρῶν;»
Λαμπρή ἡ παράδοση τοῦ οἰκογενειακοῦ αὐτοῦ δέντρου ἀδελφοί μου, καί θαυμαστή. Τά τρία ἀπό τά τέσσερα ἀδέλφια ἒγιναν Ἐπίσκοποι. Ὁ πρῶτος ὁ Μ. Βασίλειος Ἐπίσκοπος Καισαρείας. Ὁ δεύτερος ὁ Γρηγόριος, Ἐπίσκοπος Νύσσης. Σπουδαιότατα τά συγγράμματά του, καί Ἃγιος τῆς Ἐκκλησίας μας πού ἑορτάζει τήν 10ην Ἰανουαρίου, καί ὁ Πέτρος Ἐπίσκοπος Σεβαστείας. Καί ὁ Ναυκράτειος ἐπίσης, ἀκολούθησε τήν ὁδό τῆς πίστεως καί τῆς ἁγιότητος, ζώντας ἀσκητικό βίο ἀλλά ὁ Θεός τόν πῆρε σέ ἡλικία μόλις εἲκοσι ἑπτά ἐτῶν.
Εἲδαμε τήν ἐπίδραση τοῦ οἰκογενειακοῦ περιβάλλοντος ἀπό τήν πλευρά τῆς ὀρθοδόξου πίστης μας. Αὐτή βέβαια ἒπαιξε τόν σπουδαιότερο ρόλο, ἀλλά καί ἡ πλούσια μόρφωση καί παιδεία τοῦ πατέρα του ὃπως καί ἡ ἀριστοκρατική καταγωγή του, ἒπαιξαν σημαντικό ρόλο. Ὁ Βασίλειος, (πατέρας), ἀσκοῦσε τό ἐπάγγελμα τοῦ ρήτορα καί ξεχώριζε ἀπό ὃλους τούς ἂλλους.
Ἀδελφοί μου, τήν καταγωγή μας δέν μποροῦμε νά τήν ἀλλάξουμε ἢ νά τήν φτιάξουμε. Τήν μόρφωσή μας δέν μποροῦμε, ὃλοι, νά τήν πλουτίσουμε σέ μεγάλο βαθμό, καί ἀπό ἐξωτερικούς καί ἀπό ἐσωτερικούς παράγοντες.
Ἡ καταγωγή μας καί ἡ μόρφωσή μας δέν μᾶς κάνουν ἃγιους καί δέν μᾶς ὁδηγοῦν στόν παράδεισο. Καί οἱ Ἃγιοί μας εἶναι αὐτό πού εἶναι, ἐξ αἰτίας τῆς πίστης τους, τῆς ἀγάπης τους πρός τόν Θεό καί τό ἒργο τους πρός τήν κοινωνία, δηλαδή τόν συνάνθρωπο.
Μέ τήν βοήθεια τοῦ Ἁγίου μας, ἀδελφοί μου, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου νά ἐπιδωθοῦμε σέ ἒργα πίστεως. «Δεῖξε μου τήν πίστη σου μέ τά ἒργα σου».