Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη

Ὄσο πιό βαρειά καί σκοτεινή ἡ νύχτα, τόσο παρήγορο τό γλυκοχάραμα. Ὄσο πιό τρικυμισμένη ἡ θάλασσα, τόσο πιό ποθητό τό λιμάνι στόν ταξιδιώτη. Ὄσο πιό πολλά χρόνια βαρειᾶς σκλαβιᾶς καί φυλακῆς, τόσο πιό λαχταριστή τῆς λευτεριᾶς ἡ μέρα.
Σάν γλυκοχάραμα, σάν λιμάνι, ὕστερα ἀπό μακραίωνο ταξίδι, σάν λευτεριά, ὓστερα ἀπό σκλαβιά αἰώνων, δέχτηκε ὁ κόσμος τόν Μέγα Κωνσταντῖνο, τόν πρῶτο Χριστιανό Αὐτοκράτορα. Εἶχαν περάσει τριακόσια χρόνια διωγμῶν. Τριακόσια χρόνια στά ὁποία χύθηκαν ποταμοί αἱμάτων. Τριακόσια χρόνια, κατά τά ὁποία λεγεῶνες ὁλόκληρες, Ρωμαϊκοῦ στρατοῦ, πολεμοῦσαν νά ἐξαφανίσουν ἀπ' τό πρόσωπο τῆς γῆς τούς Χριστιανούς. Τριακόσια χρόνια στά ὁποῖα οἱ δήμιοι τῆς Ρώμης εἶχαν κουραστεῖ νά θανατώνουν ἀθώους μάρτυρες, καί τά θηρία τῶν Ρωμαϊκῶν ἀμφιθεάτρων εἶχαν χορτάσει μέ τίς σάρκες χιλιάδων Χριστιανῶν. Οἱ κατακόμβες πλημμύρισαν ἀπό λείψανα μαρτύρων. Καί ἐκεῖ, στά βάθη τῆς γῆς, πού τά κεριά τρεμόσβηναν, φωτίζοντας τά πυκνά σκοτάδια, οἱ πηγές τῶν δακρύων, δακρύων προσευχῆς, ἐπότιζαν τούς τάφους τῶν Ἁγίων καί θερμές προσευχές ἀπ' τά βάθη τῆς ψυχῆς, ἀνέβαιναν σάν θυμίαμα εὐπρόσδεκτο, «ὑπέρ Εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου καί εὐσταθίας τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν».
Καί ἦρθε ἡ πολυπόθητη ἡμέρα νά σταματήσουν οἱ διωγμοί, κι ἐλεύθεροι οἱ Χριστιανοί νά μποροῦν νά λατρεύουν τόν Σωτῆρα τους. Ἐκλεκτό ὂργανο τοῦ Θεοῦ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, στόν μεγάλο αὐτό κοσμοϊστορικό προορισμό. Θεόσταλτος μπορεῖ νά πεῖ κανείς. Γιατί κι' αὐτός, ὃπως καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, θαυματουργικῶς καλεῖται στό μεγάλο του ἒργο.
Σέ δύσκολες στιγμές, ἐνῶ ἐπρόκειτο μέ τό λιγοστό στρατό του, νά ἀντιμετωπίσει τόν πολυάριθμο στρατό τοῦ Μαξεντίου, βλέπει στόν οὐρανό τό θεῖο ὂραμα τοῦ σταυροῦ μέ τήν Ἑλληνική ἐπιγραφή «ἐν τούτῳ Νίκα». Τό σημεῖο γίνεται λάβαρο, γίνεται ἱερός ἐνθουσιαμός, γίνεται ἀναβρασμός ψυχῆς, πηγή θείας δύναμης γιά τόν Κωνσταντῖνο καί τούς Χριστιανούς στρατιῶτες του. Ρῖγος φόβου καί θανάτου γιά τούς ἀντιπάλους.
Ὁ Μαξέντιος κατατροπώνεται. Ἡ δύναμη τοῦ Σταυροῦ ἐπιβάλλεται στίς συνειδήσεις φίλων καί ἐχθρῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος νικητής στήνει τό ἂγαλμά του στή Ρώμη κρατῶντας δόρυ, πού καταλήγει σέ Σταυρό, καί γράφει πάνω στό βάθρο τοῦ ἀγάλματος τή νικητήριο ἐπιγραφή: «τούτῳ τῷ σωτηριώδει σημείῳ τῷ ἀληθεῖ ἐλέγχῳ τῆς ἀνδρείας τήν πόλιν ἡμῶν ζυγοῦ τυραννικοῦ διασωθεῖσαν, ἠλευθέρωσα». Ἐκδίδει τό διάταγμα τοῦ Μεδιολάνου, μέ τό ὁποῖο δίνει τήν θρησκευτική ἐλευθερία στό κράτος του. Γράφει νόμους φωτισμένους μέ τό πνεῦμα τῆς Χριστιανικῆς ἀγάπης. Φεύγει ἀπ'τήν γεμάτη εἲδωλα πρωτεύουσα Ρώμη καί θεμελιώνει τήν Κωνσταντινούπολη, τήν δοξασμένη πρωτεύουσα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, τόν θρυλικό καί ἀθάνατο αὐτό θρόνο τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ.
Πρῶτο καί καλλίτερο κόσμημα στήν πόλη τῶν ὀνείρων του, στήν κεντρικώτερη πλατεῖα, στήνει σταυρό πελώριο μέ τήν ἐπιγραφή: «Εἷς Ἃγιος εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός». Κτίζει λαμπρούς Ναούς. Φροντίζει ὁ ἲδιος γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς ἐκκλησιαστικῆς τάξεως μέ τήν σύγκληση Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἐξασφαλίζει ἒδαφος γιά τήν ἀλματώδη ἀνάπτυξη τῆς Χριστιανικῆς πίστης. Δίνει φτερά στούς Χριστιανούς.
Βαφτίστηκε λίγο πρίν τόν θάνατό του καί πέρασε τό ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του, μέ ψυχική συντριβή ἀλλά καί ψυχική ἀγαλλίαση, γιατί αὐτός πού γνώρισε τόσες δόξες σάν Αὐτοκράτορας θεώρησε σάν μεγαλύτερη εὐτυχία του, τό βάφτισμα τοῦ Χριστοῦ. Τώρα νοιώθω τόν ἐαυτό μου εὐτυχισμένο, ἒλεγε, «νῦν ἀληθῶς οἶδ' ἑμαυτόν μακάριον». Πέθανε σέ ἡλικία 63 ἐτῶν τήν μέρα τῆς Πεντηκοστῆς, 21 Μαΐου, τό ἒτος 337, ἀφοῦ τό πρωί τῆς ἲδιας μέρας εἶχε κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Θρήνησε γιά τόν θάνατό του, ὁλόκληρος ὁ Χριστιανικός κόσμος. Ἐτάφη στήν Κωνσταντινούπολη μέσα στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τόν ὁποῖο ὁ ἲδιος εἶχε χτίσει καί μέσα στόν ὁποῖο ὁ ἲδιος εἶχε ἑτοιμάσει τόν τάφο του.
Ἡ Ἐκκλησία γιά τίς ἀνεκτίμητες ὑπηρεσίες του, σ'αὐτήν, τόν ὀνόμασε Μέγα καί Ἰσαπόστολο καί τόν κατέταξε μεταξύ τῶν Ἁγίων της.
Ἀχώριστη καί ἰσάξια σέ τιμή καί δόξα, γιορτάζει τήν ἲδια μέρα, ἡ σεβαστή καί Ἁγία μητέρα τοῦ Κωνσταντίνου, ἡ Ἁγία Ἑλένη. Τά ψυχικά χαρίσματα ἀνέβασαν τήν χωριατοπούλα αὐτή στά ὑψηλότερα στρώματα τῆς κοινωνίας, κοντά στόν σύζυγό της Κωνστάντιο, τόν λεγόμενο Χλωρό. Γνώρισε κι'αὐτή τόν ἀνθρώπινο πόνο, μά βρῆκε ἀνακούφιση στήν Χριστιανική φιλοσοφία τῆς ἀγάπης, πού γνωρίζει νά γίνεται ἀπό θεωρία πράξη, σ' ἐκείνους πού δίνουν τήν ψυχή τους σ'αὐτήν.
Εἶχε τήν δύναμη νά φυτέψει τήν ἴδια πίστη στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ της καί μέ τήν εὐλογημένη αὐτή προδιάθεση νά δεχτεῖ τήν κλήση τοῦ Θεοῦ γιά τόν μεγάλο του προορισμό. Στήν εὐσέβεια τῆς Μητέρας αὐτῆς, ὀφείλει ὁ Χριστιανικός κόσμος τήν εὔρεση τοῦ Τίμιου Σταυροῦ. Δέν τήν ἐμπόδισαν τά 80 της χρόνια, νά ἀναλάβει τούς κόπους τῶν ταξιδιῶν καί τίς πολύμοχθες ἔρευνες, γιά νά ἀνακαλύψει τό Τίμιο Ξύλο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου. Χρόνια ἁγωνίστηκε νά ἐκπληρώσει αὐτόν, τόν Ἄγιο πόθο τῆς ψυχῆς της. Καί τό πέτυχε. Σ'αὐτήν ὀφείλουμε καί τήν ἀνεύρεση τῶν πρώτων προσκυνημάτων τῶν Ἁγίων Τόπων.
Αὐτές τίς Μεγάλες καί Ἱερές μορφές τιμᾶ ἡ ἐκκλησία μας τίς ἡμέρες αὐτές καί εὔχεται τό παράδειγμά τους, παράδειγμα ἀγάπης στόν Χριστό καί στήν Ἐκκλησία Του, νά φωτίζει καί τῶν σημερινῶν Χριστιανῶν τά βήματα. Ἀμήν.